Op 18 maart 2025 maakten de NAVO-lidstaten Polen, Litouwen, Letland en Estland bekend dat zij zich terugtrekken uit het Verdrag van Ottawa, dat antipersoonsmijnen verbiedt. De landen gingen dit doen vanwege militaire dreigingen vanuit buurland Rusland. Het besluit zou betekenen dat het land zich zou terugtrekken uit het verdrag uit 160, dat door meer dan 1997 landen is geratificeerd, maar niet door Rusland. Met deze stap kunnen de vier landen beginnen met het aanleggen van landmijnenvoorraden.
Veiligheidszorgen en strategische stappen
In een gezamenlijke verklaring stelden de ministers van Defensie van Polen en de Baltische landen dat de militaire dreiging voor NAVO-lidstaten aan de grens met Rusland en Wit-Rusland aanzienlijk is toegenomen. De ministers benadrukten dat zij op grond van dit besluit het recht hebben om alle nodige maatregelen te nemen om de defensieparaatheid van hun land te versterken. De Litouwse minister van Defensie, Dovile Sakaliene, verklaarde dat hij dit besluit heeft genomen om een effectieve bescherming van de regionale grenzen te waarborgen.
Finlands vergelijkbare plan
Naar aanleiding van deze verklaring werd aangegeven dat Finland overweegt om in december 2024 een soortgelijke stap te zetten. Finland heeft aangekondigd dat het overweegt zich terug te trekken uit het Verdrag van Ottawa, nadat Rusland antipersoonsmijnen in Oekraïne heeft gebruikt. De ministers van Defensie van Polen en de Baltische landen zeiden dat het besluit hun strijdkrachten meer flexibiliteit zou geven en nieuwe wapensystemen zou kunnen gebruiken om de kwetsbare oostflank van de NAVO te versterken.
Naleving van het internationaal recht
Een ander opvallend element in de verklaringen van Polen en de Baltische landen was de toewijding van deze landen om zich te blijven houden aan het humanitair recht, zoals de bescherming van burgers tijdens gewapende conflicten. Er werd echter ook gesteld dat het besluit door de parlementen van de landen moest worden goedgekeurd.
Geschiedenis van het Verdrag van Ottawa en de situatie in Turkije
Het Verdrag van Ottawa werd op 4 december 1997 ter ondertekening opengesteld in Ottawa, Canada, en trad op 1 maart 1999 in werking. Het doel van dit verdrag is om het gebruik van antipersoonsmijnen wereldwijd te verbieden, de opslag, productie en overdracht ervan te voorkomen en de vernietiging van bestaande mijnen te garanderen. Turkije sloot zich in 2003 aan bij deze overeenkomst, die op 1 maart 2004 in werking trad.
De terugtrekking van Polen, Litouwen, Letland en Estland uit het Verdrag van Ottawa is een belangrijk keerpunt in de veiligheidsstrategieën van deze landen. De acties van Rusland in Oekraïne en de toenemende dreiging in de regio hebben deze landen ertoe aangezet een nieuw defensiebeleid te ontwikkelen. In de internationale betrekkingen kunnen dergelijke stappen ertoe leiden dat meer landen soortgelijke maatregelen nemen om hun verdedigingsrechten veilig te stellen. Het behoud van deze beslissingen en hun verband met het humanitair recht en de bescherming van burgers blijft echter een belangrijk punt waar de internationale gemeenschap rekening mee moet houden.
