Great Palace Mosaics Museum

Het Great Palace Mosaics Museum is een mozaïekmuseum aan het Sultanahmet-plein in Istanbul, Arasta Pazar. Het museumgebouw is gebouwd op de ruïnes van het peristyle (binnenplaats met open midden) deel van het Grand Palace (Bukaleon Palace), waarop de Blauwe Moskee Bazaar is gebouwd, waarvan de vloer bedekt is met mozaïeken. Mozaïeken uit andere delen van de zuilengalerij werden ook naar het museumgebouw gebracht vanwaar ze zich bevonden.

Het Great Palace Mosaics Museum werd in 1953 geopend onder de Archeologische Musea van Istanbul en in 1979 werd het verbonden met het Hagia Sophia Museum. Met het einde van de laatste restauratie in 1982, met een overeenkomst tussen de Algemene Directie Monumenten en Musea en de Oostenrijkse Academie van Wetenschappen, kreeg het museum zijn huidige vorm.

Met een oppervlakte van 1872 m2 is dit mozaïek een van de grootste en meest diverse landschapsvoorstellingen van de late oudheid tot heden. De overgebleven mozaïekstukken bevatten 150 verschillende thema's, verteld met 90 menselijke en dierlijke figuren. Op de natuur gerichte schilderijen behandelen onderwerpen als het leven van de herder in de open lucht, de moed van de boeren die zaken doen en de jagers. Naast spelende kinderen, grazende dieren in het wild of op de wei, worden ook denkbeeldige wezens uit mythologische dierenverhalen of sprookjes geanimeerd.

De zuilengalerij met de mozaïeken maakte deel uit van het Grote Paleis, waarop in de volgende periodes de Blauwe Moskee bazaar werd gebouwd, daterend van 450 - 650 na Christus. Peristil werd met deze structuren op dezelfde as gebouwd om compatibel te zijn met de Hagia Sophia en Hagia Eirene, een van de belangrijke structuren uit die periode.

St. Opgravingen van de Andrews University in de jaren dertig hebben deze grote zuilengalerij en verschillende andere structuren op het middelste terras van het paleis blootgelegd. Deze constructies, op een kunstmatig terras gemaakt van ondergrondse koepels, besloegen een oppervlakte van ongeveer 1930 vierkante meter. De oppervlakte van de zuilengalerij, met afmetingen 4.000 x 2, was 66,50 m55,50. De hallen rond de binnenplaats waren 3.690,75 meter diep en waren omgeven door 2 x 9 Korinthische zuilen van ongeveer 9 meter hoog. Terwijl de zuilengalerij werd vernieuwd tijdens het bewind van Justinianus I (10 - 12), was de vloer vandaag in het museum bedekt met mozaïeken.

Tijdens het onderzoeksproject waren er verschillende discussies over de datum waarop het mozaïek werd gemaakt. Deze discussies werden opgelost door dezelfde resultaten van drie verschillende boringen in een onbeschadigd deel van het mozaïek in de noordoostelijke hal. Dienovereenkomstig werd in dezelfde periode de nieuwe binnenplaats met mozaïek en zuilen gebouwd. De geschiedenis van het gebouw werd verduidelijkt met behulp van keramiekfragmenten en bouwresten in de isolatievloer onder het mozaïek. In deze laag zijn keramische stukken gevonden die behoren tot een soort amfora, de Gaza-amfora genaamd. In de laatste periode van de 5e eeuw werden wijnen gemaakt van druiven uit de oases van de Najaf-woestijn met deze amforen naar de hele Middellandse Zee vervoerd. Op de isolatielaag werden ook fragmenten van verschillende keramische producten uit het laatste kwart van dezelfde eeuw aangetroffen. Zo bleek dat het mozaïek in de eerste helft van de 6e eeuw werd gebouwd, waarschijnlijk door de eerste Justinianus.

De zuidwest-, noordwest- en noordoostelijke hallen van de zuilengalerij werden zwaar beschadigd na de eerste Justiniaanse periode als gevolg van de constructie van andere constructies in dit gebied. Het opgegraven mozaïek van 250 m2 was ongeveer een achtste van het gehele mozaïekgebied. Na de conserveringswerkzaamheden en de bouw van het museumgebouw werd het mozaïek op de vloer van de noordoostelijke hal in de oorspronkelijke ruimte opengesteld voor bezoekers.

voorbereiding 

De mozaïektechniek die in Anatolië opkwam, werd eeuwenlang in Griekenland en Italië ontwikkeld. Meesters uit alle hoeken van het Byzantijnse rijk kwamen waarschijnlijk samen om deze mozaïeken te maken in het Grand Palace. Mozaïekvloeren bestonden uit drie lagen.

1. Onderaan werd een steenslaglaag (statumen) met een dikte van 0,30 - 0,50 m gelegd. Op deze laag werd 9 cm mortel gegoten.
2. Voor de tweede laag werd een isolerende laag van samengeperste leem, aarde en houtskool voorbereid. Over deze laag werd een hardere laag (rudus) gelegd, meestal van gebroken tegels.
3. Daar bovenop lag een zitmortel (kern) waarop het originele mozaïek zou worden geplaatst.

Voor het mozaïek op deze lagen werden gekleurde blokjes van 5 mm gebruikt bestaande uit kalksteen en marmer met subtiele kleurverschillen, glas in rode, blauwe, groene en zwarte tinten, roestkleurige stukjes klei, terracotta en zelfs edelstenen. Er waren ongeveer 40.000 kubussen nodig voor een vierkante meter oppervlakte. Het aantal kubussen dat in het hele mozaïek werd gebruikt, was ongeveer 75 - 80 miljoen.

De hoofdfoto van het mozaïek was 6 meter breed. Verder waren er kleurrijke afbeeldingen opgesteld op vier friesstroken. Aan de binnen- en buitenrand van het mozaïek bevond zich een 1,5 meter breed frame met ornamenten in de vorm van een centreerbladbout. Deze sierstrip is op regelmatige afstanden uitgesneden met grote maskerfiguren. De ruimtes tussen de spiralen van Kenger-blad waren gevuld met kleurrijke afbeeldingen van dieren en fruit. Zo bevond zich aan beide zijden van het grenskader, dat werd geassocieerd met de wereld van God Dionysos, ook een golfgordel bestaande uit veelkleurige geometrische vormen.

Het belangrijkste schilderij van het mozaïek moest worden bekeken vanaf de binnenplaats van de peristyle. De bewegingsrichting op de foto's was van links naar rechts in de noordoostelijke hal, dat wil zeggen richting de paleiszaal aan de zuidoostelijke rand van de zuilengalerij. Het schilderij omvatte mensen die jagen en spelen, verschillende dieren, paradijselijke afbeeldingen van de natuur en elementen uit verschillende heldendichten. Omdat er nergens op het schilderij een verklarende tekst was, had het voor degenen die het schilderij destijds zagen geen uitleg nodig om de afgebeelde thema's te begrijpen. De schilderijen in het mozaïek zijn verzameld in acht hoofdgroepen.

1. Jachttaferelen: Scènes van paarden- of voetjagers, gewapend met een zwaard of speer, jagende dieren zoals tijgers, leeuwen, luipaarden, wilde zwijnen, gazellen en konijnen.
2. Vechtende dieren: Vechtscènes tussen dieren, afgebeeld als een paar tussen een adelaar en een slang, een slang met een hert, een olifant en een leeuw.
3. Gratis dieren: Dieren zoals beren, apen, berggeiten, grazend vee en paardenkuddes die vrij rondlopen en zich voeden in de natuur.
4. Dorpsleven: Hemelse taferelen zoals schapen- en ganzenherders, vissers, boeren die geiten melken en vrouwen die hun kinderen borstvoeding geven.
5. Plattelands leven: Scènes met veldwerkers, watermolens en bronnen.
6. Kinderen: Kinderen rijden op kamelen, zorgen voor dieren of spelen hoepelspelletjes.
7. Mythen: Bellerophons strijd met de Chimera, mythologische afbeeldingen zoals het kind Dionysus gezeten op Pan's schouders.
8. Exotische wezens: Scènes met exotische dieren zoals leeuwen of tijgerfiguren met een halve vogel, een mengsel van vogel en luipaard, een dier met een giraffenkop.

Diverse motieven

Tijgerjacht: Twee jagers met lange jachtsperen vechten tegen een tijger die naar hen toe wordt gegooid. De benen van de jagers, die mouwloze shirts, sjaals met brede schouders en tunieken droegen, waren ook omwikkeld met verband ter bescherming. De toppen op de kleding van jagers, die lijken op het wapen van het bewakingsregiment, suggereren dat de jagers leden van het paleis waren.

Jacht op wilde zwijnen: Een jager die een jasachtig gewaad draagt ​​en sandalen aan zijn voeten, knielt en wacht met een speer in zijn hand. Een wild zwijn rent vanaf de linkerkant over de jager en speer. Er zijn bloedende wonden op verschillende delen van de huid van het grijszwarte dier.

Leeuwenjacht: De jager op een paard richtte zijn gestrekte boog op de leeuw die op het punt stond om van achter het paard aan te vallen. De jager droeg een broek en laarzen onder een tuniek met versieringen op zijn borst en reikte tot zijn knie. De leeuwenjacht, die in de Hellenistische periode een bevoorrecht vermaak was voor edelen en zelfs koningen, vond plaats in het mozaïek met een dergelijke afbeelding.

Adelaar met slang: De strijd tussen de adelaar en de slang is een veel voorkomend thema in de oudheid en symboliseert het overwinnen van de duisternis door licht. Dit motief, dat zelfs op de emblemen van de Romeinse legioenen staat, is afgebeeld met een slang die het hele lichaam van de kaarten op het mozaïek omringt.

Leeuw en stier: De leeuw en de stier zijn in dit motief afgebeeld als twee gelijkwaardige krijgers. De boze stier met zijn poten gespreid en zijn kop gebogen op de grond heeft horens in de zijkant van de leeuw gestoken. Ondertussen zette de leeuw zijn tanden op de rug van de stier.

Slang met hert: De strijd van deze twee dieren, die in Griekse verhalen voortdurend als vijanden worden gezien, is ook in het mozaïek opgenomen. De slang heeft het hele lichaam van het hert omsingeld, net als in zijn strijd met de adelaar.

Bear groep: Op de voorgrond valt een mannelijke beer een knielende man aan met een tuniek, een sjaal en sandalen. Op de achtergrond klom een ​​vrouwelijke beer in een granaatappelboom om haar jongen te voeden.

Hengst, merrie en veulen: Symbolen van een vredig plattelandsleven, vrij grazende paarden waren een van de symbolen die tijdens de keizerlijke periode op sarcofagen werden gegraveerd. Het mozaïek toont ook een bruine split, een grijze merrie en veulen.

Vogeljachtende aap: Een staartloze aap zit onder een palmboom waarvan de takken gevuld zijn met fruit. Er zit een bruine valk in de kooi op de rug van de aap. De aap probeert de vogels in de takken van de boom te vangen met behulp van de paal in zijn hand.

Borstvoeding gevende moeder en hond: De figuur van een moeder die borstvoeding geeft, komt op de eerste plaats in de scènes die naar de hemel verwijzen. Het schilderij in het mozaïek doet denken aan de afbeelding van Isis die haar kind Horus, het symbool van vruchtbaarheid, in haar armen houdt. Een hond met een puntige neus zit links van de vrouw en kijkt naar haar op.

Visser: Op een plek aan de waterkant, rechts en links omgeven door keien, trekt hij de vis die hij gevangen heeft met een hengel. Op de rotsen staat een mand waar de visser de gevangen vis legt. Er zijn nog twee vissen in het blauwgroene water waar de visser zijn voeten strekt. De visser is afgebeeld in eenvoudige kleding en gelooid.

De herder die geiten melkt: Naast een schuur gemaakt van riet en bedekt met bladeren, melkt een oude man met een baard in een rood herderspak dat lijkt op een jas een langharige geit. Aan de linkerkant draagt ​​een jongen in een blauwe tuniek een melkkan. In de Romeinse cultuur zijn veel vergelijkbare afbeeldingen te vinden op grafstenen. Deze situatie suggereert dat de kunstenaar deze beschrijving heeft gemaakt door te kijken naar een modelboek met voorbeelden van soortgelijke schilderijen.

Boeren die in het veld werken: In het grootste deel van het mozaïek worden sobere mensen uitgebeeld op het platteland. Vergelijkbare schilderijen van werkende boeren hier werden gevonden in Romeinse sarcofagen en sommige textiel. Afgebeeld zijn twee mannen met blote voeten in een chiton, een kledingstuk uit één stuk dat om het middel is vastgebonden, aan het werk in het veld. De ene rechts is afgebeeld terwijl hij zijn houweel omhoog houdt om hem naar de grond te brengen, terwijl de andere aan het uitrustingsstuk trekt.

De structuur op de fontein: Op een vierkante grond is een torenachtig gebouw te zien. Op de fontein naast het gebouw staat een pistacheboom met een dikke stam. Het water in het gebouw wordt bereikt via een gebogen ingang. Water dat door een leeuwenkopachtige goot stroomt, stroomt in een rechthoekige poel.

Kinderen spelen in de cirkel: Vier kinderen draaien de cirkel in tweeën met stokken in hun handen. Twee van hen droegen blauw gestreepte tunieken, terwijl de andere twee groen geborduurde tunieken droegen. Blauwe en groene kleuren werden gebruikt om verschillende teams te scheiden in hippodrome races, en in de politiek, om aanhangers van verschillende meningen te scheiden. Twee kolommen met terugkeer (metae) zijn zichtbaar op het podium. Hieruit blijkt dat de kinderen op een racebaan spelen. Afbeeldingen van spelende kinderen worden ook vaak gemaakt in Romeinse sarcofagen.

Kleine jongen en hond:Een kind met mollige lijnen, een klein groot hoofd in vergelijking met zijn lichaam, blote voeten en een rode tuniek wordt afgebeeld terwijl hij zijn hond streelt.

Twee kinderen en gids op kameelrug: Dit onderwerp wordt meerdere keren genoemd in het paleismozaïek. Twee kinderen in chitons zitten op de rug van een dromedariskameel. Een man met laarzen houdt de teugels van de kameel vast. Het voorste kind, met een kroon op zijn hoofd en een huisdiervogel in zijn hand, behoort tot een adellijke familie. Dankzij het heldere witte licht dat op de kinderkleding valt, is het motief levendig.

Dionysus zittend op Pan's schouders in de gedaante van een kind: In deze scène die de triomftocht van Dionysus in India uitbeeldt, wordt de god gezien als een ongewoon kind. De jongen draagt ​​een bladerenkroon en houdt Pan's hoorns vast. Aan Pan's linkerschouder hangt een paal en hij heeft een dubbele fluit in zijn handen. Achter Pan is een Afrikaanse olifant en de rechterhand van de olifantenruiter houdt een stok vast.

Chimera met Bellerophon: Alleen de punt van de speer van de held, die het monster aanviel met de achterpoten van zijn paard genaamd Pegasus, bleef over van de Bellerophon-afbeelding. Alle drie de hoofden van het monster zijn in goede staat. Terwijl een drietandstong uit de mond van de leeuwenkop van het monster steekt, richtte de held zijn speer op de kop van de geit. De kop van een slang is te zien aan het uiteinde van de slangvormige staart van het monster.

Gevleugelde leeuw: De gevleugelde leeuw is een van de epische wezens die worden afgebeeld als anatomisch echte dieren die in de natuur voorkomen. Slechts een van de gevederde vleugels van de grijsbruine leeuw is zichtbaar.

Okapi-geleide gevleugelde luipaard: In deze afbeelding, die lijkt op het dier dat in oude teksten wordt beschreven als een gevleugelde enkele hoorn, wordt een wezen met een luipaardlichaam gezien. Het hoofd en de nek van het wezen zijn daarentegen niet bepaald als een dier. Het heeft een hoornachtige extensie op zijn voorhoofd en vier scherpe tanden in zijn rode mond. De hoofdstructuur van het wezen is vergelijkbaar met de okapi.

Gevleugelde tijgerin: Het is duidelijk dat dit wezen, wiens kop, poten en staart op een tijger lijken, vrouwelijk is vanwege zijn prominente tepels. Het dier heeft twee grote vleugels en een paar hoorns op zijn kop. In de bek van het dier wordt een donkergroene hagedis gezien, waarmee hij zijn tanden heeft.

Behoud project 

In de periode dat de mozaïeken werden gevonden, werden er geen speciale maatregelen genomen ter bescherming. De mozaïekstukken in de zuidwest- en noordwesthallen werden in betonplaten gegoten. Het gedeelte in de noordoostelijke hal werd op zijn plaats gelaten en beschermd door een houten constructie eromheen. Tot 1980 was het mozaïek onherstelbaar versleten door ongeoorloofd ingrijpen en onder invloed van vocht en zout. De Algemene Directie Monumenten en Musea, die samenwerking zocht met buitenlandse instellingen om het mozaïek te redden, besloot samen te werken met de Oostenrijkse Academie van Wetenschappen.

Ontmanteling van het mozaïek 

Nadat de gronddocumentatie en het werkplan waren opgesteld, begon het mozaïek te worden ontmanteld. Het doel was om de gedemonteerde mozaïekstukken weer in elkaar te zetten nadat ze op geschikte betonplaten waren bevestigd. Hiervoor wordt het mozaïek met een flexibele lijm op een speciale stof gelijmd, die vervolgens spoorloos en 0,5 tot 1 m kan worden verwijderd.² verdeeld in 338 stukjes in grootte. Dit versnipperen is zo gedaan dat de afbeelding samenvalt met de randlijnen of delen die al ontbreken. De gedemonteerde onderdelen werden op zachthouten planken gehouden met de onderkant naar boven in afwachting van de sequenties.

Overbrengen naar draagplaten 

In de tijdelijke werkplaats gevestigd in Hagia Eirene zijn eerst de oude mortelresten aan de onderzijde van het mozaïek gereinigd en is een nieuwe beschermende mortel gestort. Om de gedemonteerde onderdelen weer in elkaar te zetten, werd een lichtgewicht constructie gemaakt van aluminium honingraten en kunstharslaminaat voorbereid en op de achterkant van de mozaïekstukken gelijmd. Na de toepassing van deze techniek, ontleend aan de vliegtuigindustrie, begon het eigenlijke conserveringsproces.

Reiniging van het oppervlak 

De vuile en zure lucht van de stad Istanbul zorgde ervoor dat het mozaïek in hoge mate zijn kleuren verloor door de corrosie die erop plaatsvond doordat het eeuwenlang op de grond stond. Zeezout dat door de lucht naar dit gebied dicht bij de zee werd vervoerd en cementmortels die in eerdere perioden op het mozaïek waren gegoten, versnelden deze achteruitgang. In wezen werd een techniek genaamd JOS gebruikt om deze laag vuil en corrosie op het mozaïek te verwijderen. Een mengsel van water en dolomietsteenmeel werd op het mozaïek gespoten met een druk van maximaal 1 bar om beschadiging van het mozaïek te voorkomen. Zo werd het op het mozaïek gespoten met behulp van andere chemische en mechanische methoden op sommige plaatsen. Zo werd het mozaïekoppervlak gereinigd door op sommige plaatsen andere chemische en mechanische methoden te gebruiken.

Montage van de onderdelen

De mozaïekstukken werden in de werkplaats tot klonten gecombineerd voordat ze naar het museumgebied werden vervoerd. Om de beschadiging van de randgedeelten tijdens het transport van de mozaïekstukken te verminderen, werden zoveel mogelijk stukken gecombineerd in één draagvel. Een mengsel van kunstharsen met verschillende eigenschappen werd gebruikt om de mozaïekstukken op de planken te verlijmen. Er werd geprobeerd om de randen tussen de stukken die naast elkaar zouden komen te liggen als ze op hun plaats zouden komen, zo vlak mogelijk te maken. Zo werd bij de voltooiing de vorming van storende lijnen in het mozaïek voorkomen. De buitenste delen van het mozaïek zijn versterkt met een vloeibare kunsthars.

Ontbrekende secties 

Door de ontbrekende delen van het mozaïek leek het picturale oppervlak op een gefragmenteerd schilderij. Het had niet de voorkeur om deze secties in hun oorspronkelijke staat te reconstrueren. In plaats daarvan is besloten deze rubrieken op een goedkope manier in te vullen. Zo werden de originele delen van het mozaïek benadrukt. Bovendien konden de bezoekers de verschillende afbeeldingen van de foto afzonderlijk bekijken. De vulsecties bestonden uit een grofkorrelige mortel eronder en daaroverheen een beschermlaag. De kleur van deze mortel werd bepaald om overeen te stemmen met de dominante achtergrondkleur van het mozaïek.

Het grootste deel van de vloer in de noordoostelijke hal was in de oudheid en in de middeleeuwen verdwenen. Deze secties, die grote gaten tussen mozaïekstukken veroorzaakten, zijn in de voorgaande perioden bedekt met cementmortel. Dit veroorzaakte aanzienlijke schade aan het mozaïek. Als onderdeel van het instandhoudingsproject werden deze ontbrekende gebieden opgevuld met dolomietstenen, die werden afgebrokkeld en een geschikte kleur aan het mozaïek gaven, zonder fijn zand te bevatten.

Het mozaïek op zijn plaats leggen 

Tijdens de voorbereiding van de vloer waar het mozaïek zou komen te liggen, was een methode nodig om vocht in de omgeving te voorkomen en voor luchtcirculatie te zorgen. Hiervoor werd op de grond een vochtbestendige betonvloer voorbereid. Daar bovenop werd een tweede houten vloer geplaatst die van onderaf kon ventileren. Er zijn maatregelen genomen om ongedierte en schimmel in de omgeving te voorkomen. Eerst werd een synthetisch weefsel op de houten vloer gelegd en daarop werd een 7 cm dikke laag puin van lichte en platkorrelige tufsteentjes gelegd. Hierop werden roestvast aluminium buizen gelegd om een ​​profiel te vormen langs de randen van de draagplaten. Deze werden gebruikt voor het ondersteunen en egaliseren van het mozaïek. Bovendien werd het mozaïek met messing spijkers en schijfjes op de vulling in de ontbrekende delen bevestigd op de houten vloer.

Nieuw museumgebouw 

Het houten gebouw, dat als eerste werd gebouwd en het mozaïek niet heeft behouden, heeft door de jaren heen grote schade aan het mozaïek veroorzaakt. Het museum werd in 1979 gesloten toen er grote gebreken aan het dak van het gebouw werden ontdekt. Terwijl de conserveringswerkzaamheden werden voortgezet, werd een nieuw museumgebouw gebouwd. Het museum werd heropend met het gebouw voltooid in 1987. Later zijn in deze constructie verbeteringen aangebracht aan het dak en de wanden om het binnenklimaat stabiel te houden.